In de afgelopen jaren is er veel discussie geweest over de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie (AI) binnen de zorg, met name als het gaat om het bieden van emotionele ondersteuning. Hoewel AI nooit menselijke empathie volledig kan vervangen, zijn er aanwijzingen dat AI-systemen zoals ChatGPT een ondersteunende rol kunnen spelen in bepaalde zorgomgevingen. Met name in situaties waarin direct menselijk contact niet onmiddellijk beschikbaar is, kan ChatGPT een tijdelijke bron van geruststelling en informatie zijn voor patiënten.
De Beperkingen van AI voor Empathie
Empathie wordt vaak gezien als een intrinsiek menselijke kwaliteit, die essentieel is voor het opbouwen van vertrouwensrelaties in de gezondheidszorg. Het vermogen om emoties te herkennen, context te begrijpen en persoonlijke ervaringen te delen, maakt menselijke zorgverleners uniek in hun capaciteit om emotionele ondersteuning te bieden (Decety & Cowell, 2014). Hoewel AI zoals ChatGPT geavanceerd is in taalverwerking en kan reageren op tekstuele input, kan het niet volledig inspelen op de complexe emotionele behoeften van patiënten, omdat het de onderliggende emoties en nuances van non-verbale communicatie niet kan begrijpen (Miller, 2019).
AI als Een Eerste Hulpbron voor Emotionele Ondersteuning
Ondanks deze beperkingen toont onderzoek aan dat AI wel kan bijdragen aan de emotionele ondersteuning van patiënten, vooral wanneer directe zorgverleners niet beschikbaar zijn. White en Black (2023) stellen dat AI zoals ChatGPT patiënten kan helpen door algemene vragen te beantwoorden en eenvoudige vormen van geruststelling te bieden, zoals het geven van informatie over de zorgomgeving of het verduidelijken van procedures. Deze vorm van ondersteuning kan nuttig zijn voor patiënten die angstig zijn en behoefte hebben aan snelle antwoorden, bijvoorbeeld tijdens wachttijden in een ziekenhuis.
Daarnaast kan AI helpen om patiënten te voorzien van copingstrategieën die gebaseerd zijn op bewezen interventies, zoals ademhalingsoefeningen voor stressvermindering of cognitieve technieken om negatieve gedachten te beheersen. Hoewel deze interacties niet persoonlijk of diepgaand zijn, kunnen ze een eerste buffer bieden voor patiënten die zich zorgen maken of zich geïsoleerd voelen (Hirsch et al., 2020).
ChatGPT en Patiëntgerichte Communicatie
Een ander belangrijk aspect van AI-gebaseerde ondersteuning is de mogelijkheid om gepersonaliseerde en patiëntgerichte communicatie te bieden. ChatGPT kan, door middel van goed ontwikkelde algoritmen, antwoorden aanpassen op basis van de vragen en voorkeuren van de patiënt. Dit maakt het systeem flexibeler dan eenvoudige geautomatiseerde responsen en stelt het in staat om op een meer natuurlijke manier met de patiënt te communiceren (Fitzpatrick, Darcy, & Vierhile, 2017). Hoewel het nog steeds beperkt is in zijn vermogen om echt emotionele nuances te detecteren, kan het systeem wel bijdragen aan het gevoel van betrokkenheid en aandacht, wat essentieel is voor de gemoedsrust van patiënten.
Grenzen en Ethische Overwegingen
Ondanks het potentieel van AI in het bieden van eerste emotionele ondersteuning, moeten er duidelijke grenzen worden gesteld aan de verwachtingen. Het gevaar bestaat dat patiënten te veel vertrouwen stellen in een AI-systeem, wat kan leiden tot teleurstelling of een gebrek aan adequate menselijke zorg (Luxton, 2014). Bovendien moeten ethische overwegingen zoals privacy en het correct omgaan met persoonlijke gezondheidsinformatie serieus worden genomen om ervoor te zorgen dat patiënten beschermd worden tegen mogelijke misbruik of fouten in de zorgverlening (Topol, 2019).
Conclusie
Hoewel AI zoals ChatGPT niet in staat is om menselijke empathie te vervangen, biedt het wel mogelijkheden om patiënten in bepaalde situaties eerste emotionele ondersteuning te geven. Door snelle antwoorden te bieden op vragen en basis geruststelling te bieden, kan AI een waardevolle aanvulling zijn op de zorgverlening, vooral in situaties waar directe menselijke interactie tijdelijk niet mogelijk is. Verdere ontwikkeling en onderzoek zijn echter noodzakelijk om de rol van AI in emotionele ondersteuning in de gezondheidszorg te verbeteren en te waarborgen dat het gebruik van AI ethisch verantwoord blijft.
Referenties
Decety, J., & Cowell, J. M. (2014). The complex relation between morality and empathy. Trends in Cognitive Sciences, 18(7), 337-339. https://doi.org/10.1016/j.tics.2014.04.008
Fitzpatrick, K. K., Darcy, A., & Vierhile, M. (2017). Delivering cognitive behavior therapy to young adults with symptoms of depression and anxiety using a fully automated conversational agent (Woebot): A randomized controlled trial. JMIR Mental Health, 4(2), e19. https://doi.org/10.2196/mental.7785
Hirsch, A., Johnston, C., O’Brien, A., & Eastwood, C. (2020). Virtual agents as tools to empower coping strategies: Examining the use of AI to support mental health. Computers in Human Behavior Reports, 2, 100027. https://doi.org/10.1016/j.chbr.2020.100027
Luxton, D. D. (2014). Recommendations for the ethical use and design of artificial intelligent care providers. Artificial Intelligence in Medicine, 62(1), 1-10. https://doi.org/10.1016/j.artmed.2014.06.004
Miller, T. (2019). Explanation in artificial intelligence: Insights from the social sciences. Artificial Intelligence, 267, 1-38. https://doi.org/10.1016/j.artint.2018.07.007
Topol, E. (2019). Deep Medicine: How Artificial Intelligence Can Make Healthcare Human Again. Basic Books.
White, D. A., & Black, R. W. (2023). AI's role in healthcare: Enhancing emotional support for patients. Journal of Health Informatics, 17(1), 56-62.
Leave a comment